Retro: In memoriam Ferdinand Piëch (1937-2019)

Een officiciële verklaring van het Volkswagen-concern is er nog niet, maar diverse serieuze Duitse media melden sinds een uur het overlijden van Ferdinand Piëch, voormalig bestuursvoorzitter van het concern, die ook in de autosport een grote invloed heeft gehad. Zo geldt hij onder andere als de grote initiator achter de Audi quattro, waarmee vierwielaandrijving zowel in de sport als in de serieproductie definitief zijn doorbraak beleefde, en de technicus achter de Porsche 917, misschien wel de beroemdste sportwagen aller tijden. 

Ferdinand Piëch was de zoon van Louise Porsche, de dochter van Ferdinand Porsche, en Anton Piëch, en was met die familiaire achtergrond natuurlijk voorbestemd voor een loopbaan in het familieconcern.  Hij studeerde werktuigbouwkunde aan de ETH Zürich en studeerde af met een scriptie over de ontwikkeling van een Formule 1-motor. In 1963 begon hij zijn loopbaan onder zijn oom Ferry Porsche bij de gelijknamige sportwagenfabriek in Stuttgart, waar hij vanaf 1965 de ontwikkelingsafdeling leidde en in 1971 ‘Technischer Geschäftsführer’ werd. Een van de projecten waarvoor Piëch bij Porsche verantwoordelijk was, was de spraakmakende sportwagen 917, waarmee het merk in 1970 de zo lang verwachte eerste overwinning in Le Mans binnenhaalde.

In 1972 kwam Piëch bij VW-dochter Audi (officieel: Audi NSU Auto Union AG) in Ingolstadt terecht. Hier werd hij hoofd van de afdeling speciale projecten en vanaf 1975 als lid van de raad van bestuur verantwoordelijk voor techniek. Op initiatief van Piëch ontstonden bij Audi de eerste personenauto met vijfcilinder-dieselmotor en ook droeg hij in belangrijke mate bij aan het succes van de Audi quattro, de vondst van technicus Jörg Bensinger, waarmee de permanente vierwielaandrijving bij in serie gebouwde personenauto’s een grote opmars beleefde. Interessant detail: in de officiële publicaties van Audi werd Piëch meer en meer als de geestelijk vader van de quattro naar voren geschoven, terwijl de naam Bensinger steeds meer naar de achtergrond verdween. In 1988 werd Piëch bestuursvoorzitter van Audi, een functie die hij ruim vier jaar lang bekleedde.

Volkswagen terug in de zwarte cijfers
In 1993 werd Piëch als opvolger van Carl Hahn bestuursvoorzitter van Volkswagen AG. Een van zijn eerste activiteiten, en bepaald niet onomstreden, was het aantrekken van de Spaanse automanager José Ignacio López d’Arriortua, die berucht was om zijn extreme besparingspolitiek. Uiteindelijk moest Volkswagen een forse schadevergoeding betalen aan Lopez’ voormalige werkgever General Motors, maar door enorme besparingen en herstructureringen bracht Piëch het Volkswagen-concern wel weer in de zwarte cijfers. Onder zijn leiding verwierf het concern een aantal merken, waaronder Bentley en Bugatti. Piëch was tot 2002 bestuursvoorzitter van Volkswagen, daarna werd hij voorzitter van de raad van commissarissen, een functie waarin hij nog steeds heel veel invloed op het gevoerde beleid had. Temeer omdat zijn opvolger als voorzitter van de raad van bestuur, Winterkorn, als een trouwe discipel van Piëch gold.

Bij de omstreden geplande overname van Volkswagen door Porsche in 2008, die de toenmalige Porsche-topman Wendelin Wiedeking de kop kostte, bleef Piëch onbeschadigd – hoewel hij vrijwel zeker ook een rol in de hele zaak speelde. Uiteindelijk pakte het geheel andersom uit: Porsche werd opgenomen in het Volkswagen-concern en met de vorige topman Matthias Müller kwam daar ook een vertrouweling van Piëch aan de macht.

Begin 2015 werd er meer en meer gesproken over Piëchs mogelijke opvolger. Lange tijd leek het vast te staan dat Winterkorn die positie zou innemen, maar twee weken geleden gooide Piëch via een interview in het Duitse weekblad ‘Der Spiegel’ de knuppel in het hoenderhok door openlijk te verklaren: “Ik heb afstand genomen van Winterkorn”. Daarmee was de beer los. Insiders wisten te melden dat Piëch ontevreden was over de winstgevendheid van het merk Volkswagen (al jaren wordt het leeuwendeel van het concernresultaat opgebracht door de premiummerken Audi en Porsche).

Vervolgens kwam in september 2015 de hele dieselaffaire aan het licht, die tot heel wat verschuivingen binnen het concern en uiteindelijk ook tot het vertrek van dr. Martin Winterkorn als bestuursvoorzitter van het concern en Rupert Stadler als bestuursvoorzitter van Audi leidde. Tegen beide lopen nog justitiële onderzoeken. Rondom Piëch was het de laatste jaren wat rustiger geworden. Naar verluidt werd hij gisteren in een restaurant in het Beierse Rosenheim onwel en werd overgebracht naar een ziekenhuis, waar hij overleed.