Ken je die mop van die journalist die een Porsche 911 R kocht? [column]

Door de enorme populariteit krijgt ook Porsche nu steeds vaker te maken met nieuwe auto’s die door hun eigenaren direct met tien- of honderdduizenden euro’s winst worden doorverkocht. Dat geeft niet, want zo werkt het kapitalisme nu eenmaal. Maar ik ben van mening dat Porsche-dealers moeten zorgen dat het toewijzingssysteem transparant en eerlijk verloopt, zoals blijkt uit praktijkvoorbeelden in Nederland en Engeland. Anders krijgen we bij Porsche Ferrari-achtige toestanden en dat wil niemand.

Nieuwe 911

Vier jaar geleden kocht ik – door een gelukkige samenloop van omstandigheden – een matching numbers Porsche 911 uit 1964. Door een gelukkiger samenloop van omstandigheden betaalde ik niet eens heel verschrikkelijk veel geld voor dit exemplaar. En door een allergelukkigste samenloop van omstandigheden deed een Duitse miljonair mij een half jaar geleden een bod dat ik niet kon weigeren. Ik kocht er direct twee 930 Turbo-projecten voor terug, maar toen bleef er alsnog wat wisselgeld over. ‘Voor een nieuwe 911’, zo nam ik mezelf voor.

Kleine kans

Tijdens Rennsport Reunion op Laguna Seca (bijna een half jaar geleden) hoorde ik voor het eerst van de Porsche 911 R – een nieuwe Porsche met een GT3-motor en een aantal lichtgewicht elementen, echter zonder toevoegingen van spoilers en andere aerodynamische hulpmiddelen. En – belangrijker nog – de auto zou zijn voorzien van een handbak. Dat was het goede nieuws. Het slechte nieuws was dat de serie van – naar verluidt – 600 exemplaren al compleet uitverkocht was. En dat ondanks het feit dat Porsche in alle toonaarden zweeg over de eventuele komst van een dergelijk exemplaar. Omdat ik als een van de eersten ter wereld hoorde over de auto, probeerde ik ook een 911 R te pakken te krijgen. Ik belde met de directeur van een Nederlands Porsche Centrum. “Ja, officieel is er niets van bekend inderdaad”, zei hij. “Maar als ‘ie komt, is de kans groot dat ieder Porsche Centrum er maar één krijgt. En die eerste heb ik al verkocht. Maar er bestaat een kleine kans dat wij er twee krijgen.” Ik reageerde verheugd en zei vervolgens dat ik graag zou willen aanbetalen voor een eventuele tweede 911 R, hoe klein de kans ook was.

Belofte

De directeur ging akkoord en aldus geschiedde. Ik kreeg een aankoopcontract, betaalde 5000 euro aan en toen begon het lange wachten. In de tussentijd kwam het officiële nieuws naar buiten, vervolgens de eerste gelekte persfoto’s en een paar dagen later het officiële persbericht met daarin alle details. Ik besloot de directeur nogmaals te bellen en te vragen of ik nog altijd eerste reserve stond voor het geval er een tweede 911 R zou worden toegewezen. Toen bleek dat deze directeur na mij nog vijf mensen een koopcontract had laten tekenen. “Ik wil jullie graag alle zes hier aan tafel hebben en dan gaan we loten indien er een tweede komt.” Ik vroeg hem hoe het dan zat met mijn tweede intekening en aanbetaling en zijn beloften van destijds. Die afspraak stond toch gewoon? Nou, nee dus. Maar we moesten volgens hem niet op de zaken vooruitlopen, want hij had geen enkele indicatie dat zijn Porsche Centrum meer dan één 911 R zou krijgen.

Ik zal je de details besparen, maar omdat er meer 911 R modellen werden gemaakt dan werd verwacht, kregen alle Porsche Centra meer exemplaren dan ze hadden gehoopt. Alleen heb ik mijn 911 R nooit gekregen. En niet alleen dat, ook geen bloemetje of andersoortige doekje voor het bloeden. Zoals je wellicht zult begrijpen, reageerde ik enigszins teleurgesteld. Uiteraard ben ik maar een journalist die eenmalig een groot bedrag kan uitgeven aan een nieuwe en kennelijk door veel vermogende mensen geliefde Porsche 911. En uiteraard kan ik daarmee nooit op tegen klanten die miljoenen hebben uitgegeven en dat ook zullen blijven doen bij het desbetreffende Porsche Centrum. In mijn aanbetaling stond niet dat ik een eventuele tweede 911 R zou krijgen, maar ‘levering onder voorbehoud van beschikbaarheid’. Dan heb je natuurlijk geen poot om op te staan, maar je begrijpt dat ik er een beetje een nare smaak in mijn mond aan overhield.

Rechtszaak

Maar het kan nog veel gekker, zoals bijvoorbeeld in Engeland. De 67-jarige Kevin Hughes heeft namelijk een schadevergoeding van 35.000 Britse pond toegewezen gekregen, te betalen door het Porsche Centrum in Bolton. Daarnaast krijgt hij ook ruim 50.000 pond aan juridische kosten vergoed. De reden: de dealer verkocht de Porsche 911 GT3 RS 4.0 waarop Hughes 10.000 pond had aanbetaald aan een ander. Ten tijde van de aanbetaling kreeg Hughes te horen dat hij de eerste klant was om in aanmerking te komen voor de unieke sportwagen, waarvan Porsche er in 2011 slechts 600 bouwde voor een prijs – in het Verenigd Koninkrijk – van bijna 130.000 pond per stuk. Toen ook daadwerkelijk één van de 30 voor het Verenigd Koninkrijk bestemde exemplaren van de GT3 RS 4.0 aan het Porsche Centrum in Bolton werd aanwezen, werd Hughes op de wachtrij gepasseerd en de auto verkocht aan een ander. Hughes werd verteld dat het Porsche Centrum Bolton geen GT3 RS 4.0 was toegewezen en zijn borg werd teruggestort. Hughes ontdekte later dat de dealer had gelogen en spande een rechtszaak aan. In eerste instantie werd zijn vordering afgewezen, maar in hoger beroep kreeg hij alsnog gelijk. Volgens de rechter was het “zo klaar als klontje” dat partijen een juridisch bindend contract hadden gesloten en dat Hughes meer had gedaan dan louter interesse te tonen in de zeer gewilde Porsche. De toegewezen schadevergoeding van 35.000 pond is gebaseerd op een schatting tussen de prijs die hij voor de zeldzame Porsche zou hebben betaald en de waarde van de auto vandaag.

Uitgelachen

Twee maanden later stond opnieuw een Britse Porsche dealer om de verkeerde redenen in de schijnwerpers. Was het in januari nog het Porsche Centrum in Bolton, ditmaal werd een dealer in Dorset beschuldigd van het ‘speculeren’ met de gewilde Cayman GT4. Paul Nicola, een lezer van AutoExpress, nam contact op met de redactie van het blad om zijn frustratie te uiten nadat hij achtereenvolgens misgreep bij een GT3, GT3 RS, een Cayman GT4 en meest recent een 911 R. Zijn lokale dealer negeerde meestal Nicola’s verzoeken, in sommige gevallen werd hij zelfs uitgelachen en altijd was de verklaring dat het ging om gelimiteerde modellen die alleen maar aan ‘zeer loyale’ Porsche-klanten werden verkocht.

Aantijgingen

Vreemd genoeg werden enkele weken na de start van de levering diverse bijzonder Porsches aangeboden door dealers voor enkele tienduizenden Ponden boven de catalogusprijs. Zo staan op het moment van schrijven maar liefst 16 (!) zogenaamd uitverkochte GT4’s te koop bij de diverse Porsche Centra in Groot Brittannië. Sterker nog: Nicola zelf kreeg daags nadat zijn Porsche Centrum een GT4 met een catalogusprijs van GBP 64.451 (met een paar opties) in ontvangst had genomen, een telefoontje: of hij de auto wilde kopen voor GBP 103.000. Ter verdere illustratie: de Cayman GT4’s op de Britse Porsche Approved Used website variëren in prijs van GBP 94.981 tot 109.990 – ver boven de daadwerkelijke prijs. In dit licht is het niet vreemd dat de Porsche dealers worden beschuldigd van het manipuleren van de markt en het aanmoedigen van speculanten bij dergelijke gelimiteerde modellen, zoals de Cayman GT4. Porsche GB ontkent de aantijgingen: “Meer dan 400 Cayman GT4’s zijn al afgeleverd en de vraag heeft het aanbod ver overstegen. De dealers hebben niets verkeerd gedaan. De tweedehands aangeboden auto’s zijn mogelijk van mensen die op het laatste moment van gedachten zijn veranderd over de auto.“

Ferrari-praktijken

Wat ik met bovenstaande voorbeelden maar wil zeggen, is dat Porsche niet een klein aantal klanten blij maakt met een auto als de gelimiteerde 911R, maar dat het een veelvoud daarvan – die ook hadden gehoopt er een te kunnen bemachtigen – gefrustreerd achterlaat. Een aantal Ferrari-klanten is weggelopen bij dat merk, gezien de willekeur en vriendjespolitiek in toewijzing van de meer bijzondere modellen. Velen van hen zijn nu klant in Stuttgart. Of althans: waren dat tot voor kort. Want met de speculatie komt de frustratie. De Porsche-directeur had het in onze gesprekken steeds over ‘alle transparantie’, maar juist daaraan ontbreekt het bij Porsche. En daarmee gaat de geloofwaardigheid van het merk – of in ieder geval de dealers – al snel verloren, zoals blijkt uit de praktijkvoorbeelden uit Engeland.

Speculatie-irritatie

Volgens Pon verschilt de toewijzing van de 911 R per land. In sommige landen kon je er alleen een kopen als je een 918 Spyder had, in sommige landen kon je er een kopen als je 918 Spyder én een Turbo S had en er zijn landen waar je er alleen een kon krijgen wanneer je een officiële 911R uit 1968 bezit. Volgens een woordvoerder heeft Pon er bewust voor gekozen om de dealers te laten beslissen aan wie ze de auto’s verkopen. Of ze dat bij toekomstige, zeer geliefde en gelimiteerde edities weer zo gaan doen, is nog niet bekend. De dealer waarbij ik een koopcontract had getekend, vertelde dat ze in het vervolg beter gingen kijken naar hoe ze met deze nieuwe situatie moeten omgaan. Maar daarmee krijg ik uiteraard niet alsnog een 911 R toegewezen – net zomin als de meerderheid van de vijf anderen die bij dezelfde dealer een contract hadden getekend, maar met lege handen achterbleven.

Tranparantie

Dat Porsche als merk zo populair is dat auto’s als de Cayman GT4, de GT3 RS en de 911 R op de vrije markt veel meer waard zijn dan hun nieuwprijs, is prachtig voor het merk. Maar kennelijk heeft ook ieder voordeel zijn nadeel en Porsche moet oppassen dat het geen disaster in disguise blijkt te zijn. Het zou bijvoorbeeld mooi zijn wanneer je alleen een auto toegewezen krijgt wanneer je contractueel vastlegt dat je er het eerste jaar minstens 10.000 kilometer mee gaat rijden, of zoiets. Dan heeft iedereen er iets aan, in plaats van dat de auto in een ondergrondse kelder verdwijnt om te dienen als investeringsvehikel voor een miljonair die misschien niet eens iets met auto’s heeft. Maar zoiets is lastig te controleren. En dus is een loting wellicht de beste optie, zodat iedereen evenveel kans maakt. In ieder geval de meest eerlijke en transparante.