De eerste Porsche 911 R die eind jaren ’60 op het toneel verscheen is eigenlijk altijd een enigszins onderbelichtte auto geweest en eigenlijk vooral bekend bij de liefhebbers en kenners. Totdat Porsche in 2016 de 911 R type 991 introduceerde. De 991 GT3 en GT3 RS waren enkel nog met een PDK transmissie leverbaar, wat een klaagzang opleverde van de puristen. Porsche introduceerde vervolgens de 991 R, refererend naar zijn voorganger uit de jaren ’60 mét handbak en gewichtsbesparingen. Want er moest weer een pure rijdersauto gebouwd worden.
Puristisch
De puristen waren tevreden gestemd. Tot op zekere hoogte, want de fraaie machine zou slechts in gelimiteerde oplage geproduceerd worden. Met als gevolg dat heel wat exemplaren in handen van speculanten kwamen. Maar daar gaan we het nu niet over hebben, we gaan terug in de tijd, naar de eerste Porsche 911 R. Een auto die aan de basis stond van de vele autosport successen voor de Porsche 911 en de vele RS varianten die later geproduceerd zouden worden. Slechts 24 exemplaren werden er gebouwd van de eerste 911 R. In puristisch opzicht veegt de eerste R de vloer aan met zijn moderne evenknie. Sterker nog, de eerste R is misschien wel de meest puristische Porsche 911 ooit. Bij Canepa in de Verenigde Staten staat nu een van de vier prototypes van de 911 R te koop.
Toon gezet
De eerste Porsche 911 R was een van de meest belangrijke auto’s uit Porsche’s roemrijke motorsport historie. De 911 begon halverwege de jaren ’60 aan een indrukwekkende sportieve carrière. In de Monte Carlo Rally van 1965 stuurde Herbert Linge stuurde met een 911 naar de vijfde plaats. De 160 pk sterke 911 S verscheen vervolgens in 1966 op de markt en na een klasse overwinning in de 24 uur van Le Mans dat jaar en de successen van privaten racer Eberhard Mahle in het European Hill Climb Championship, was de toon gezet voor meer autosport succes voor de Porsche 911.
Ferdinand Piëch stond inmiddels aan het hoofd van de R&D afdeling in Zuffenhausen en het was Piëch die de aanzet gaf tot de ontwikkeling van de 911 R (Rennsport). Het idee was om een pure raceversie van de 911 te ontwikkelen om mee te kunnen racen in de GT sportwagen klasse. In 1967 werden vier 911’s van de productielijn gehaald om als basis te dienen voor een prototype van wat de 911 R moest gaan worden. De Porsches, R1, R2, R3 en R4, werden zorgvuldig gestript en elk onderdeel werd gewogen en lichter gemaakt of vervangen door een gewichtsbesparende oplossing.
Le nec plus ultra
Alles wat geen meerwaarde had verdween. Items zoals de asbak, sigarettenaansteker en zonneklep voor de bijrijder moesten het veld ruimen. Zelfs het aantal klokken in het dashboard werd gereduceerd. De portieren werden vervangen door polyester exemplaren, net als de bagageklep, motorkap, voorschermen en voor- en achterbumper. Scharnieren werden van aluminium gemaakt en daar waar staal van toepassing was, werd er dunner plaatwerk gebruikt. De voorruit werd vervangen door een 4mm dik exemplaar en de zijruiten werden gemaakt van 2mm dik plexiglas. Le nec plus ultra op het gebied van gewichtsbesparing, met als resultaat een 911 die amper 820 kg weegt.
Het lage gewicht gecombineerd met een 210 pk sterke 2 liter 6-cilinder boxer (Typ 901/22) die afgeleid is van de motor uit de Porsche 906, levert een vermogen / gewichtsverhouding op van minder dan 4 kg per pk. In die tijd 1,5 kg gunstiger dan bij de concurrentie het geval was. En net als de motor volgde ook de olietank het ontwerp van de Porsche 906 en werd voor de achteras geplaatst. Overbrenging van het vermogen gaat via een 901 dogleg versnellingsbak naar de achterwielen.
84 uur
De Porsche 911 R kende een korte carrière in de autosport. Racen in de GT klasse was niet mogelijk aangezien er minimaal 500 exemplaren gebouwd hadden moeten worden om de R gehomologeerd te krijgen. Het fabrieksteam moest voor deelname aan een aantal races uitwijken naar de GT prototype -GTP- categorie. Juli 1967 maakte de R zijn debuut op het circuit van Mugello. Achter twee Porsches 910 finishten Gijs van Lennep en Vic Elford op de derde plaats. Niet lang daarna stond de ‘Marathon de la Route’ op de kalender. Vic Elford verscheen samen met Hans Herrmann en Jochen Neerpasch aan de start van deze uitzonderlijk zware race. Na 84 uur racen op de Nürburgring reden ze naar de overwinning in een 911 R uitgerust met een Sportomatic transmissie. Ook in de rallysport wist Elford dat jaar een overwinning te boeken. In 1968 werden enkele podiumplaatsen behaald met de 911 R, onder meer opnieuw een derde plaats op Mugello. Een overwinning voor het fabrieksteam volgde in de Tour de France van 1969.
Canepa
Bij Canepa, een naam die bij Porsche liefhebbers wel gevestigd is, hebben ze een van de vier prototypes te koop. Chassisnummer 307670 is prototype R4, een auto die een palmares in de motorsport ontbeert, maar toch met een bijzonder verhaal.
In mei ’69 werd R4 door de fabriek verkocht aan Porsche dealer Sonauto in Frankrijk. Victor Blanc werd de eerste eigenaar van de Porsche en had het plan om de auto in te zetten in de Ronde Cevenole Rally. Maar gerallyd werd er niet, aangezien de heer Blanc zijn betalingsverplichtingen kennelijk niet na was gekomen, ging de auto retour naar de Porsche dealer. De bedoeling was om de auto in oktober 1970 op een veiling aan te bieden, maar R4 kwam daar nooit aan.
Gestolen
De auto werd een dag voor het evenement gestolen en verdween vervolgens om zo’n 20 jaar later, in uitstekende staat weer teruggevonden te worden in een opslag in Marseille. De 911 had op dat moment slechts 2300 kilometer op de teller en kwam na verkoop in Engeland terecht. In 2006 ging de auto naar Amerika om uiteindelijk bij Bruce Canepa te belanden. Een race- en rallyverleden is de Porsche bespaard gebleven en door de langdurige opslag in een droge omgeving was prototype R4 in erg goede en originele staat.
De Porsche is bij Canepa volledig gerestaureerd en is daarna in het bezit geweest van een privé-verzamelaar. Slechts 9000 kilometer staan er nu op de teller van deze bijzondere Porsche. Het ontbreken van race- en rallyhistorie is R4 vergeven want hij stond tenslotte als 911 R aan de basis van vele successen en fraaie Porsches. Het prijskaartje is onbekend, maar we weten allemaal wel wat dat inhoud.
Foto’s: Porsche AG, Canepa
