Legendarische Porsche-motorenspecialist Hans Mezger overleden

Niki Lauda werd in 1984 met de door Hans Mezger ontworpen TAG-turbomotor wereldkampioen in de Formule 1. (Foto: Porsche AG)

Gisteren, 10 juni 2020, overleed Hans Mezger op 90-jarige leeftijd. Zeker in Porsche-kringen is Mezger legendarisch: de luchtgekoelde zescilinder-boxermotor van de 911 stamt van zijn hand en staat bij liefhebbers bekend als ‘Mezgermotor’, maar Mezger tekende ook voor de volledige constructie van de 917, inclusief de twaalfcilinder, de motor voor de Groep C-modellen 956 en 962 en, op sportgebied waarschijnlijk zijn grootste wapenfeit, de TAG-turbomotor voor de Formule 1. Hij laat een indrukwekkende reeks constructies na en kan bogen op vele successen in de wereldwijde autosport.

De witte 911 Carrera 3.0 stond voor de deur bij het hotel ‘Ochsen Post’ in Tiefenbronn, een teken dat hij er was. Vorig jaar, 29 april, een workshop van Porsche ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de 917. Hans Mezger was een van de speciale aanwezigen om het kleine internationale gezelschap van journalisten het nodige over deze bijzondere auto, misschien wel een van de meest tot de verbeelding sprekende racewagens uit de historie van Porsche, te vertellen. Hij zat – als altijd – lekker op zijn praatstoel en nam ruimschoots de tijd, zodat de geplande duur van het groepsgesprek flink werd overschreden. “Heren, we moeten nu echt…” probeerde een van de Porsche-begeleiders het een paar keer, maar zonder al teveel succes. Ik was er ook bij en had – naast het horen van Mezgers verhalen – nog een ander doel: zijn autobiografie ‘Porsche und ich’ stond al een aantal jaren in de boekenkast, maar ik wilde mijn exemplaar beslist door Mezger gesigneerd hebben. Daarvoor nam hij ook ruimschoots de tijd, keurig met opdracht en datum erbij.

Een paar maanden eerder hadden we ook al interessante gesprekken, tijdens de Rennsport Reunion op het circuit van Laguna Seca in september 2018, een van de hoogtepunten in de festiviteiten rondom het 70-jarig jubileum van Porsche als sportwagenbouwer. Mezger genoot honderduit in Californië, ging met iedereen op de foto die dat wilde, vertelde over zijn rijke ervaringen tijdens zeer goed bezochte workshops en moest ook daar heel wat handtekeningen zetten. Mezger toonde zich verbaasd dat een Engelse onderneming een ombouw van 911’s met de TAG-turbomotor aanbod. “Knap dat iemand dat aandurft. En geen idee waar die motoren vandaan komen.”

“Herr Mezger vraagt naar René uit Nederland”

Bij die gelegenheid vertelde hij dat er nog een groepje technici uit de tijd van de TAG-turbomotor in de Formule 1 was, dat eens in de zoveel jaar bijeen kwam om herinneringen op te halen. “Lijkt me interessant om daar een keer bij te zijn”, liet ik me ontvallen. En inderdaad ging een dik half jaar later de telefoon: iemand van de historische afdeling van Porsche. “Herr Mezger heeft gevraagd naar René uit Nederland, vanwege een bijeenkomst van oud-Porsche-medewerkers. Dat moet jij wel zijn!” Ik was het inderdaad, maar kon helaas op de bewuste dag niet naar Stuttgart komen, omdat ik in Le Mans verbleef voor de 24-uursrace. Het leven is keuzes maken.

Mezger werd op 18 november 1929 als jongste van vijf kinderen geboren in Ottmarsheim in de buurt van Stuttgart. Al vroeg legde hij belangstelling voor luchtvaart aan de dag, naast de kunstzinnige activiteiten die in het gezin hoogtij vierden. Zo was Mezger ook een begaafd pianist. Op 15-jarige leeftijd ontkwam hij, slechts enkele weken voor het einde van de oorlog, maar net aan de Duitse krijgsdienst. In 1946 woonde hij in Hockenheim zijn eerste autorace bij, een evenement met auto’s van voor de oorlog, waarbij ondermeer Hans Stuck tot de deelnemers behoorde. Mezger koos voor een studie werktuigbouwkunde aan de Technische Hochschule in Stuttgart. Na afronding van zijn studie wilde Mezger beslist naar Porsche: “Ik was enthousiast over de 356”, zei hij. Hij solliciteerde en werd aangenomen, maar over de aanvankelijk aangeboden baan bij de afdeling voor dieselmotoren in de Porsche-tractoren was hij niet echt enthousiast: “Ik wist niet eens dat Porsche zoiets had! Ik wilde naar de sportwagens en bij Porsche toonde men begrip. Zo begon ik op 1 oktober 1956 in de calculatie.” Twee jaar later trad Mezger in het huwelijk met zijn vrouw Helga, de kinderen Daniela en Oliver werden kort daarna geboren.

Formule 1

Na eerste ervaringen met de 547-motor met vier nokkenassen en het ontwikkelen van een formule voor het berekenen van nokkenprofielen raakte Mezger in 1960 betrokken bij het eerste Formule 1-project van Porsche, zowel de 1,5-liter-achtcilindermotor van het type 753 als het bijbehorende 804-chassis. “Daarbij leerde ik veel over de uitvoering van verbrandingskamers”, aldus Mezger. “Dat hielp ook bij de constructie van de zescilinder-boxermotor voor de latere 901/911.” Voor Mezger was vooral Ferry Porsche met zijn visionaire stijl en zijn autosportfilosofie een voorbeeld.

Na de ontwikkeling van de ‘Mezger-motor’ voor de 901/911 kreeg Mezger in 1965 de leiding van de door Ferdinand Piëch in het leven geroepen afdeling ‘Konstruktion Rennfahrzeuge’. Als eerste project realiseerde hij in slechts 24 dagen de ‘Ollon-Villars-Bergspyder’ en korte tijd later de 910, die met zijn buizenframe en glasvezelcarrosserie de toon zette voor vele andere Porsche-raceauto’s, met de 917 waarschijnlijk als belangrijkste exponent. Nadat de 917 na twee jaren van dominantie werd verbannen uit de lange-afstandsracerij volgden de spectaculaire CanAm-917’s, die met turbotechnologie goed waren voor meer dan 1.000 pk. Mede dankzij de ervaringen uit de racerij werd Porsche toonaangevend op het gebied van turbomotoren, die Mezger en zijn team in 1974 in de vorm van de 911 Turbo ook in de serieproductie invoerden.   

 TAG-turbomotor  

Ook daarna was Mezger nog bij tal van succesvolle projecten betrokken, met de TAG-turbomotor voor het McLaren-Formule 1-team als onbetwist hoogtepunt. Mezger bedacht de 1,5-liter-V6 met een blokhoek van 80 graden, die uiteindelijk ook goed zou zijn voor meer dan 1000 pk. In totaal 25 Grand Prix-zeges, de wereldtitels voor Niki Lauda in 1984 en Alain Prost in 1985 en 1986 en de constructeurstitels in 1984 en 1985 spreken voor zich. “Het was een geweldig succes en tegelijk tot dan toe ook de belangrijkste ontwikkelingsopdracht van een externe onderneming voor Porsche”, aldus Mezger. Het was tevens de tijd waarin Porsche op sportgebied nagenoeg onverslaanbaar was: Formule 1, Groep C en de overwinning in de Dakar-rally met de 959.

Tot op het laatst bleef Mezger, altijd met zijn onafscheidelijke zwarte polstasje binnen handbereik, voor Porsche actief. Hij was een graag geziene gast bij tal van evenementen en was een geliefd gesprekspartner voor journalisten, technici en liefhebbers van het merk. Ondanks alle successen bleef hij bescheiden: “Ik heb gewoon altijd geprobeerd om er het beste van te maken. Dat is redelijk gelukt.”

• 

•